Historia praw dziecka

Pomimo postępu cywilizacyjnego w krajach uprzemysłowionych na początku XX wieku nie istniały standardy ochrony dzieci. Często pracowały one razem z dorosłymi w niehigienicznych i niebezpiecznych dla życia warunkach. Rosnąca świadomość społeczna niesprawiedliwości dotykających dzieci, wzmocniona zrozumieniem ich potrzeb związanych z rozwojem, doprowadziły do powstania ruchów na rzecz ochrony praw dzieci. 

Międzynarodowe standardy w zakresie ochrony dzieci znacząco zmieniły się w ciągu ostatniego stulecia dając dzieciom realne prawa i możliwości ich egzekwowania.  Nadal jednak istnieją luki w realizacji tych praw.

Oś czasu praw dziecka

• 1924
  Zgromadzenie Ogólne Ligii Narodów przyjmuje Deklarację Praw Dziecka zwaną Deklaracją Genewską opracowaną przez Eglantyne Jebb, założycielkę organizacji Save the Children. Deklaracja zawiera pięć zasad i stanowi, że ludzkość powinna dać dziecku wszystko co ma najlepszego, i że ciąży na niej konieczność zapewnienia dzieciom opieki, ochrony, pomocy w trudnych sytuacjach, możliwości rozwoju oraz obrony przed wyzyskiem.
• 1946
  Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych powołuje do życia UNICEF, organizację mającą nieść pomoc dzieciom poszkodowanym w wyniku II wojny światowej. Pomysłodawcą powstania UNICEF jest Polak - Ludwik Rajchman.
• 1948
  Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwala Powszechną Deklarację Praw Człowieka, w której art. 25 uprawnia matki i dzieci do „szczególnej opieki i pomocy” oraz „ochrony społecznej”.
• 1959
  Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjmuje Deklarację Praw Dziecka będącą rozszerzeniem Deklaracji Genewskiej, która uznaje, między innymi, prawo dzieci do edukacji, zabawy, wsparcia i opieki zdrowotnej.
• 1966
  Dzięki międzynarodowym paktom praw obywatelskich, politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych państwa członkowskie ONZ obiecują zagwarantować równe prawa - w tym edukację i ochronę – wszystkim dzieciom.
• 1968
  W celu oceny postępów poczynionych przez 20 lat od przyjęcia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka zwołana zostaje Międzynarodowa Konferencja Praw Człowieka. W jej trakcie opracowywany jest plan przyszłych prac oraz wzmocnione zostają krajowe zobowiązania do przestrzegania praw człowieka.
• 1973
  Międzynarodowa Organizacja Pracy uchwala Konwencję dotyczącą najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia, która ustanawia 18 lat jako minimalny wiek dopuszczający do podjęcia pracy, która może być niebezpieczna dla zdrowia, bezpieczeństwa lub moralności młodocianego.
• 1974
  W trosce o zapewnienie bezpieczeństwa bezbronnym kobietom i dzieciom Zgromadzenie Ogólne ONZ wzywa państwa członkowskie do przestrzegania Deklaracji w sprawie ochrony kobiet i dzieci w sytuacjach kryzysowych i konfliktach zbrojnych. Deklaracja zabrania ataków lub więzienia cywilów – kobiet i dzieci oraz chroni prawa kobiet i dzieci podczas konfliktu zbrojnego.
• 1978
  Polska przedłożyła Komisja Praw Człowieka ONZ projekt Konwencji o prawach dziecka. Komisja przekazała ten projekt do rozpatrzenia grupie roboczej złożonej z państw członkowskich, agend ONZ oraz organizacji międzyrządowych i pozarządowych.
• 1979
  Z okazji dwudziestej rocznicy uchwalenia Deklaracji Praw Dziecka w 1959 r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych ogłasza rok 1979 Międzynarodowym Rokiem Dziecka
• 1985
  Przyjęcie przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych Wzorcowych minimalnych reguł ONZ dotyczących wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich (Reguły Pekińskie).
• 1989
  Konwencja o prawach dziecka zostaje przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych i powszechnie uznana za przełomowe osiągnięcie w zakresie praw człowieka i praw dziecka. Konwencja gwarantuje i ustanawia minimalne standardy ochrony praw dzieci we wszystkich dziedzinach. UNICEF, który pomógł opracować Konwencję, jest wymieniony w dokumencie jako źródło wiedzy eksperckiej.
• 1990
  W Nowym Jorku odbywa się Światowy Szczyt w Sprawie Dzieci. Ogłoszone zostają Wskazania Narodów Zjednoczonych odnośnie zapobiegania przestępczości nieletnich (Wskazania Rijadzkie).
• 1991
  Eksperci z UNICEF, organizacji Save the Children, Defence for Children International i innych organizacji spotykają się, aby omówić dane zebrane w procesie raportowania Konwencji o prawach dziecka. Spotkanie prowadzi do formalnego utworzenia w 1995 r. Child Rights International Network (CRIN).
• 1999
  Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) przyjmuje Konwencję dotyczącą najgorszych form pracy dzieci, wzywającą do natychmiastowego zakazu i eliminacji wszelkich form pracy, które mogą zagrozić zdrowiu, bezpieczeństwu lub moralności dzieci. UNICEF współpracuje z MOP od 1996 r. promując wprowadzanie międzynarodowych standardów dotyczących pracy dzieci.
• 2000
  Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjmuje dwa Protokoły Fakultatywne do Konwencji o prawach dziecka z 1989 r., zobowiązujące państwa-strony do podjęcia działań w celu zapobiegania uczestnictwu dzieci w konfliktach zbrojnych oraz przeciwdziałania handlowi dziećmi, dziecięcej prostytucji i pornografii.
• 2002
  Na Sesji Specjalnej ONZ poświęconej dzieciom po raz pierwszy przemawiają dziecięcy delegaci. Przyjęto wówczas program World Fit for Children – Świat Przyjazny Dzieciom, w którym określono konkretne cele dotyczące poprawy sytuacji dzieci w następnej dekadzie.
• 2006
  UNICEF wspólnie z Biurem Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości publikuje Podręcznik dotyczący wskaźników oceny wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich. Umożliwi to rządom ocenę stanu ich systemów wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich i przeprowadzenie niezbędnych reform.
• 2010
  Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych przedkłada Zgromadzeniu Ogólnemu Status Konwencji o prawach dziecka.
• 2011
  Ustanowienie III Protokołu Fakultatywnego do Konwencji o prawach dziecka z 1989 r. Zgodnie z niniejszym Protokołem Fakultatywnym Komitet Praw Dziecka uzyskuje kompetencje przyjmowania i rozpoznawania indywidualnych zawiadomień o naruszeniu praw dziecka przez poszczególne kraje.  
• 2015
  Somalia i Sudan Południowy ratyfikują Konwencję o prawach dziecka. Konwencja jest najpowszechniej ratyfikowanym dokumentem międzynarodowym. Ratyfikowały ją wszystkie państwa z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych.