Prawa dziecka i dlaczego są ważne?
© UNICEF/UN0268749/Dejongh

Prawa dziecka i dlaczego są ważne?

Każde prawo, dla każdego dziecka.

Dzieci i młodzież mają te same prawa człowieka, co dorośli, a także przysługują im szczególne prawa, które wynikają z ich wyjątkowych potrzeb. Dziecko jako istota, dopiero się ucząca, rozwijająca i nabierająca doświadczenia, potrzebuje szczególnej ochrony, którą powinni zapewnić dorośli.

Konwencja o prawach dziecka określa prawa, które powinny być zagwarantowane wszystkim dzieciom, by mogły w pełni rozwijać swój potencjał.

Obraz dziecka, jaki wyłania się z zapisów Konwencji o prawach dziecka odnosi się do jego funkcjonowania jako jednostki, członka rodziny i społeczeństwa, któremu przysługują prawa i obowiązki odpowiednie dla jego wieku i rozwoju.

Konwencja uznaje wrodzoną godność ludzką wszystkich dzieci oraz wskazuje na potrzebę zapewnienia im dobrobytu i warunków do rozwoju. To wyraźnie wskazuje, że podstawowe prawa przysługują wszystkim dzieciom, a nie tylko wybranym. Dzieci to indywidualne jednostki, nie są ani własnością rodziców, ani państwa. Są pełnowartościowymi istotami ludzkimi, którym przysługuje taki sam status społeczny jak pozostałym członkom społeczeństwa.

Znaczenie praw dziecka

Istnieje wiele powodów, dla których należy dokonać rozróżnienia praw dziecka od praw człowieka

  1. Dzieci rozpoczynają życie jako istoty całkowicie zależne.
    Dzieci w procesie wychowania uzależnione są od dorosłych, polegają na nich nabywając kompetencje, dzięki którym stają się niezależne. Najlepszym środowiskiem do wychowania dla dziecka jest rodzina. W przypadku, kiedy rodzina nie jest w stanie wypełnić tych obowiązków to rolą państwa i instytucji publicznych jest znalezienie rozwiązania, uwzględniającego jak najlepszy interes dziecka.
  2. Decyzje podejmowane przez rząd wpływają na dzieci w stopniu większym niż na inne grupy społeczne.
    Praktycznie każdy obszar polityki państwa - od edukacji po zdrowie publiczne - dotyczy w jakimś aspekcie dzieci. Krótkowzroczne kształtowanie polityk, które nie uwzględniają dzieci, ma negatywny wpływ na przyszłość całego społeczeństwa.
  3. Poglądy dzieci powinny być wysłuchane i uwzględnione w procesie podejmowania decyzji politycznych.
    Dzieci zazwyczaj nie głosują i nie biorą udziału w procesach politycznych. Bez zwrócenia szczególnej uwagi na opinie dzieci – te wyrażane w domu, w szkołach oraz społecznościach lokalnych – zdanie dzieci zostanie pominięte w wielu kluczowych kwestiach, które bezpośrednio przekładają się na ich życie teraz, bądź w przyszłości.
  4. Wiele zmian społecznych ma nieproporcjonalny i często negatywny wpływ na dzieci.
    Transformacja struktury rodziny, globalizacja, zmiany klimatyczne, cyfryzacja, masowa migracja, zmieniające się modele zatrudnienia oraz zmniejszająca się sieć opieki społecznej w wielu krajach silnie oddziaływują na dzieci. Wpływ tych zmian może być szczególnie destrukcyjny w sytuacjach konfliktów zbrojnych i innych sytuacji kryzysowych.
  5. Prawidłowy rozwój dzieci ma zasadnicze znaczenie dla przyszłego dobrobytu każdego społeczeństwa.
    Dzieci cały czas się rozwijają, przez co są szczególnie narażone - bardziej niż dorośli - na złe warunki życia, takie jak ubóstwo, nieodpowiednia opieka zdrowotna, złe odżywianie, brudna woda i zanieczyszczenie środowiska. Skutki chorób, niedożywienia i ubóstwa zagrażają przyszłości dzieci, a tym samym przyszłości społeczeństw, w których żyją.
  6. Koszty ponoszone przez społeczeństwo w związku z niedostatkiem, którego doświadczają dzieci są ogromne.
    Wyniki badań społecznych pokazują, że wczesne doświadczenia z dzieciństwa znacząco wpływają na ich przyszłe życie. To jak będzie przebiegał ich rozwój będzie stanowiło w przyszłości albo kapitał albo koszt dla społeczeństwa.